Versterkte boerderij
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Een versterkte boerderij is een boerderij die bouwkundige aanpassingen heeft om zich te kunnen verdedigen tegen aanvallen, zoals dikke muren, grachten of verdedigingswerken.
Omschrijving
Versterkte boerderijen zijn gebouwen die oorspronkelijk een agrarische functie hadden, maar die zijn voorzien van elementen om bescherming te bieden. Ze ontstonden in periodes met veel onrust, zoals de middeleeuwen. Deze verdedigingskenmerken konden variëren, maar omvatten vaak dikke muren, grachten en soms elementen die ook bij kastelen werden toegepast, zoals schietgaten of een ophaalbrug. De mate van bescherming kon echter beperkter zijn dan bij een volwaardig kasteel. Naast hun verdedigende rol behielden deze boerderijen hun agrarische doel. Ze konden ook dienen als toevluchtsoord voor mensen uit de omgeving tijdens gevaar.
Context en voorbeelden
Het verschijnsel van versterkte boerderijen is bekend in diverse regio's, met name in gebieden met een roerige geschiedenis. In Nederland zijn er voorbeelden te vinden van dergelijke versterkte huizen of hofsteden, waarbij de omgrachting en kasteelachtige kenmerken duidelijk aanwezig zijn. Soms betrof het oorspronkelijk een versterkte boerderij die later werd omgebouwd of uitgebreid. In sommige gevallen, zoals in de Romeinse tijd langs de Limes Tripolitanus, werden op grote schaal versterkte boerderijen gebouwd, bekend als centenaria.
Verhouding tot andere versterkte bouwwerken
Hoewel versterkte boerderijen verdedigingselementen bevatten, verschilden ze vaak van volwaardige kastelen of burchten. Kastelen waren primair woonhuizen van edellieden met een duidelijke verdedigende functie en konden ook dienen als bestuurlijk centrum. Versterkte boerderijen legden meer nadruk op de combinatie van agrarische activiteiten met beperkte verdediging. Soms was er een overlap, waarbij kastelen agrarische functies binnen de omgrachting hadden.
Vergelijkbare termen
Kasteelboerderij
Gebruikte bronnen: